Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 3
Zwiedzanie:
wtorek – piątek 8.30 - 15.30
Możliwość zwiedzania w weekendy po uprzednim uzgodnieniu.
czas zwiedzania: 45 min
Muzeum powstało w 2006 roku z inicjatywy Sebastiana Malinowskiego, gromadzi zdjęcia i eksponaty związane Kanałem Bydgoskim. Można tu zobaczyć mundury marynarzy i szyprów żeglugi śródlądowej, hamburkę – wioślarską dębową łódź z 1920 roku, którą pływano po Brdzie i kanale oraz przedmioty wykorzystywane w pracy barkarzy oraz makietę Kanału Bydgoskiego, Wyspy Młyńskiej i Śluz. Warto też wziąć udział w tutejszych lekcjach historii. Muzeum znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie tzw. Starego Kanału, otoczonego unikatowymi plantami z bogatym starodrzewem. W 1838 r. nad Starym Kanałem powstał pierwszy kompleks restauracyjno – ogrodowo – rozrywkowy, a po nim kolejne, dzięki którym bydgoszczanie chętnie spędzali czas na koncertach, spektaklach i potańcówkach pod gołym niebem.
Kanał historii
Stara szkolna toaleta? Nieważne. Gospodarczy ceglany budynek na dziedzińcu szkoły nie powinien dłużej niszczeć. Sebastian Malinowski nie czekał na lepsze czasy, godny lokal ani na to kiedy wreszcie Bydgoszcz zechce uznać swoje polsko – pruskie dziedzictwo za warte przypomnienia. Muzealna izba powstała z niemal całkowitej ruiny. Przed jej otwarciem prace trwały dzień i noc.
Młody belfer, społecznik zafascynowany potencjałem Bydgoszczy, wierzył, że ludzie w końcu zaczną pojmować, że miasto to także oni sami, ich działania, inwencja i praca u podstaw. Miał dar zjednywania sobie innych. Grono osób, które włączył w tworzenie Muzeum Kanału Bydgoskiego rosło. Do dziś budynek przy Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 3 odwiedziły tłumy. Zasłuchani w imponującą historię miasta ludzie z niedowierzaniem przyjmowali fakty. Tak niewiele się przedtem mówiło o Kanale, o jego twórcach i tych, których ciężką pracą, chorobą a nawet życiem okupione było powstanie tej ważnej drogi wodnej, łączącej Bydgoszcz z Europą. Nikt nie spodziewał się, że tak szybko muzeum będą się musieli zaopiekować inni. Sebastian Malinowski zmarł w roku 2008. Bezimienny bulwar nad Starym Kanałem zyskał najlepszego patrona.
Muzeum Kanału Bydgoskiego mieści się w dawnym budynku gospodarczym, na zapleczu gmachu obecnego Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 3 w Bydgoszczy, który powstał w 1897 roku, z przeznaczeniem na podwójną szkołę ludową. Po powrocie Bydgoszczy do macierzy, 20 marca 1920 roku, w budynku rozpoczęła działalność koedukacyjna szkoła podstawowa, przeorganizowana później na żeńską oraz męską. Podczas II wojny światowej mieściły się tu koszary wojskowe i więzienie dla jeńców. 19 marca 1945 roku uroczyście otwarto szkołę podstawową, dwa lata później - liceum.
Niewielki, dawniej gospodarczy budynek położony na dziedzińcu szkoły, po remoncie dokonanym z inicjatywy Sebastiana Malinowskiego został przeznaczony na siedzibę muzeum. Zamysł powstał w 2004 roku, w marcu następnego roku odbyło się pierwsze spotkanie komitetu założycielskiego, a 29 września 2006 roku to jedyne w swoim rodzaju, tematyczne muzeum było gotowe do zwiedzania. Pierwszym kustoszem był sam inicjator, S. Malinowski, a po jego śmierci placówkę przejął jej obecny opiekun - Tomasz Izajasz. Muzeum gromadzi zdjęcia i eksponaty związane Kanałem Bydgoskim. Można tu zobaczyć mundury marynarzy i szyprów żeglugi śródlądowej, hamburkę – wioślarską dębową łódź z 1920 roku, którą pływano po Brdzie i kanale jeszcze w II połowie XX wieku oraz przedmioty wykorzystywane w pracy barkarzy i innych związanych z żeglugą profesji. Warto też wziąć udział w tutejszych lekcjach historii. Muzeum jest wtopione w dzieje Kanału Bydgoskiego - znajduje się bowiem w bezpośrednim sąsiedztwie tzw. Starego Kanału, otoczonego unikatowymi plantami z bogatym starodrzewem. Urokliwy park kryje wiele ciekawych wspomnień. Spacerując pośród szumu drzew i odgłosów przeciskające się przez stare śluzy wody warto wspomnieć bogate tradycje kwitnącej tu niegdyś rozrywki. Życie towarzyskie miasta rozwijało się na plantach od 1838 roku. Wówczas z inicjatywy Towarzystwa Upiększania Bydgoszczy i najbliższych okolic (zał. 1832 r.) powstał tu pierwszy kompleks restauracyjno – ogrodowo - rozrywkowy, urządzony w 1838 roku między czwartą a piątą śluzą (ul. Nakielska 78-80), wdzięcznie nazywaną „Śluzą Kwiatową”. Ten fragment parku słynął z klombów i okazałych rabat obsadzonych wielobarwnymi kompozycjami roślin. W następnych latach, w bezpośrednim sąsiedztwie kanału, założono jeszcze pięć ogrodowych zespołów typu établissements (tj. prywatnych przedsiębiorstw rozrywkowo-rekreacyjnych), które zapewniały bydgoszczanom plenerowe atrakcje.
Dziś mieszkańcy miasta doceniają spokój i nostalgiczny nastrój parku, ale obraz letnich potańcówek pod gołym niebem, koncertujących orkiestr dętych i wodewilowych spektakli wydaje się w tym miejscu niemal nierzeczywisty. Muzeum Kanału czyni starania o to by planty ponownie stały się powodem dumy i wizytówką Bydgoszczy, miejscem koncertów muzycznych oraz przestrzenią plenerów malarskich i fotograficznych odkrywających urodę miasta widzianą
z perspektywy wody.
Spacer po bulwarze
Tu chyba zawsze można spotkać Sebastiana. W końcu to jego bulwar. Młody nauczyciel z „trójki”(III LO w Bydgoszczy) zachęcał: -„Idźcie dziś po lekcjach nad Kanał, zobaczcie jak pięknie wygląda! To miejsce będzie kiedyś na nowo wizytówką Bydgoszczy!”. Jego uczniowie z radością przychodzili na zajęcia. Chętnie odpowiadał na pytania, a przede wszystkim starał się ich „oduczyć”, że między pruskim a polskim dziedzictwem istnieje przepaść. Słuchając jego opowieści o Kanale, uczyli się myśleć o przeszłości lokalnie, „po bydgosku” i przyjmować tożsamość miasta, taką jaka była naprawdę. Sebastian Malinowski urodził się 18 grudnia 1970 w Bydgoszczy. Był historykiem - archiwistą, nauczycielem, działaczem społecznym, lokalnym patriotą oraz działaczem "Solidarności”. Pasjonował się wydarzeniami historycznymi, zgłębiał historię regionu, szczególnie bliskich mu Kujaw i Bydgoszczy. Z regionalistyki czerpał inspiracje do realizowanych w szkole inicjatyw kulturalnych, których ranga urastała z czasem do wydarzeń lokalnych i ogólnopolskich. Był zaangażowany w działalność organizacji społecznych i kulturalnych: Towarzystwa Miłośników Miasta Bydgoszczy, Bydgoskiego Towarzystwa Heraldyczno Genealogicznego, Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Kazimierza Wielkiego, Społecznego Komitetu Rekonstrukcji Zachodniej Pierzei Starego Rynku w Bydgoszczy, Stowarzyszenia Pomocy Charytatywnej "Wschód". Pełnił też funkcję dyrektora Bydgoskiego Towarzystwa Naukowego. Współpracował wówczas przy organizacji Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego w Bydgoszczy. Od 2005 r. znalazł się w szeregach Stowarzyszenia "Kanał Bydgoski", w którym kierował sekcją historyczną. Był autorem wielu artykułów poświęconych dziejom Bydgoszczy, założycielem i kustoszem Muzeum Kanału Bydgoskiego oraz Muzeum Wolności i Solidarności w Bydgoszczy. Pasjonował się również dawnymi Inflantami, od 2001 r. był kanclerzem Bractwa Inflanckiego.
Zmarł 4 lutego 2008 roku. Jego grób znajduje się na cmentarzu Starofarnym przy ul. Grunwaldzkiej, w pobliżu Kanału. W maju 2009 roku Rada Miasta Bydgoszczy nadała północnej części bulwaru Kanału Bydgoskiego (między ulicami Bronikowskiego a Wrocławską) nazwę Bulwar Sebastiana Malinowskiego.